Tijdens de Free Flow Conference in Groningen is deze week door WWF, ARK Rewilding en Fish Migration Foundation een Actieplan voor Rijn en Maas gepresenteerd. Naast dammen zoals de Haringvlietdam en de sluizen en stuwen in de Maas en Lek, die natuurherstel verhinderen, is er nog veel meer werk aan de winkel.
Ook de uiterwaarden zijn merendeels niet meer verbonden met de rivier en ontberen meestromende nevengeulen. En waar er nevengeulen zijn, blijken die nu na analyse veel te vaak droog te vallen omdat ze niet goed zijn ontworpen, te weinig aandacht voor de ecologie. En te veel voor scheepvaart misschien, zie de eerdere analyse van het Wereld Natuurfonds over het regelgevingskader.
Een simpele rekensom laat zien dat het niet ongewoon is dat er op één dag al het water dat de Rijn aanvoert één of meerdere keren door scheepschroeven gaat voordat het de Noordzee bereikt! “Zo lukt het de zalm nooit om terug te keren en je zal maar Bataafse stroommossel zijn met die droogvallende geulen”, aldus Bas Roels, coördinator van het Nederlandse team bij het Wereld Natuurfonds.
Environmental Flows
“Wat verder opvalt, is dat er in het stroomgebied van Rijn en Maas eigenlijk veel te weinig aandacht is voor zogenaamde Environmental Flows, een internationaal kader dat bijvoorbeeld VN en Wereldbank gebruiken, om te zorgen dat dammen, stuwen en sluizen zo ontworpen en bediend worden dat ze kritische ecologische processen zoals sedimenttransport en seizoensdynamiek in waterpeilen en debieten niet verstoren. Daar is in onze Maas en Grensmaas geen sprake van”, meldt Roels.
Hij vindt het ‘best schokkend dat er nog zo veel werk aan de winkel is, zeker als je bedenkt dat het eerste grote door nationale overheden gedragen internationale natuur-/milieuherstelplan die voor de Rijn was, in 1950 werd daartoe de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn opgericht!’
Integraal Riviermanagement
Nu start er in Nederland het programma Integraal Riviermanagement, om een nieuwe impuls aan het herstel te geven. “Nog even twee jaar wachten tot er invoeringsstrategieën zijn, dan zullen we weten of er een nieuwe balans tussen scheepvaart, dammen en natuur gevonden gaat worden of niet.”
Lees meer in het actieplan en een achtergronddocument van Bureau Stroming.