In Rotterdam vinden we een van de drukste wateren van ons land. Nergens in Nederland vind je een grotere haven in een sterk stedelijke omgeving, waar mensen ook wonen en recreëren. Hoe zorgen we in deze Rotterdamse stadsdelta voor het verbeteren van de waternatuur? Het antwoord: door de getijdennatuur uit te breiden en ‘drijvend groen’ aan te brengen.
Het Eiland van Brienenoord is een groen pareltje in de Nieuwe Maas met een prachtig uitzicht op Rotterdam. Hier werkt Rijkswaterstaat met de gemeente Rotterdam aan het terugbrengen van de oude getijdennatuur in de stadsdelta. Na een half jaar van voorbereidende werkzaamheden zijn de ‘echte’ werkzaamheden op 17 augustus 2020 gestart.
Uitrusten in natuurlijke omstandigheden
Chantal van der Linden, programmamanager bij Rijkswaterstaat, legt uit wat er allemaal gaat gebeuren bij het Eiland van Brienenoord: “We leggen een getijdengeul aan, waarin eb en vloed meer invloed hebben. De vrijkomende grond gebruiken we om nog meer natuurvriendelijke oevers aan te leggen tussen de westelijke strekdammen.’ Het beoogde resultaat: ervoor zorgen dat de planten en dieren die thuishoren in deze delta zich er makkelijker kunnen vestigen. ‘De zalm kan in deze zone bijvoorbeeld uitrusten en wennen aan de overgang tussen zoet en zout water’, vertelt Laurence Peels, projectmanager bij de gemeente Rotterdam. ‘Maar dat is niet het enige: we nemen het Eiland van Brienenoord ook op in een 5 km lange recreatieroute, het rondje Stadionpark. Zo wordt de getijdennatuur onderdeel van de hele gebiedsontwikkeling.”
Goede balans creëren
Zie hier waar het om draait bij het verbeteren van de waternatuur in de regio Rotterdam. “Het getijdegebied in de Rotterdamse stadsdelta is erg bijzonder”, legt Van der Linden uit. “Niet alleen is het een gebied met bijzondere natuurwaarden en karakteristieken. Het is ook een druk gebruikt gebied vanwege de Rotterdamse haven en omdat het midden in een verstedelijkte omgeving ligt. Inwoners van de stad zoeken dan ook plekken om te recreëren en te ontspannen.”
Samenwerking met gemeenten, waterschappen en natuurorganisaties ligt dan ook voor de hand. “Zo creëren we een goede balans tussen natuur, recreatie en scheepvaart én verbeteren we de leefomgeving. Het resultaat: een toekomstbestendiger, leefbaarder gebied met ruimte voor recreatie, zonder daarbij de scheepvaart in de weg te zitten.”
Drijvend groen
Dit komt mooi tot uiting in een ander project van Rijkswaterstaat en de gemeente Rotterdam. Het is namelijk niet overal mogelijk om oevers natuurvriendelijker te maken. “In het Buizengat, een binnenhaven in Rotterdam, is hiervoor te weinig ruimte”, vertelt Peels. Van der Linden vult aan: “Daarom hebben we hier drijvend groen aangebracht: matten met moerasvegetatie die op het water drijven. De wortels van de vegetatie groeien door de matten heen het water in, waar ze een beschutte omgeving vormen voor het onderwaterleven. Een ideale leefomgeving voor vissen, slakken, bloedzuigers en andere waterdiertjes. Het mooie is dat de matten niet alleen de waterkwaliteit verbeteren, maar ook boven water zorgen voor een groenere uitstraling van het gebied.”
Schouders eronder
Het drijvend groen is zo succesvol dat Rijkswaterstaat en de gemeente Rotterdam in het voorjaar van 2021 nog eens 1.400 m2 nieuw drijvend groen – ongeveer een kwart voetbalveld – in het Buizengat gaan aanleggen. Over de samenwerking zijn Van der Linden en Peels zeer tevreden. “Die is gebaseerd op vertrouwen”, stelt Peels. “We zetten op z’n Rotterdams de schouders eronder en zoeken samen oplossingen voor de uitdagingen die we tegenkomen.” Van der Linden vult aan: “Om de waternatuur in dit stedelijke gebied te verbeteren, hebben we elkaar nodig. Zo simpel is het.”
- https://www.rijkswaterstaat.nl/water/projectenoverzicht/nieuwe-maas-uitbreiding-of-herstel-leefgebied-eiland-van-brienenoord/index.aspx
- https://www.rijkswaterstaat.nl/water/vaarwegenoverzicht/nieuwe-maas/index.aspx
- https://www.stadionpark-rotterdam.nl/
- https://www.rijkswaterstaat.nl/nieuws/2020/07/project-leefgebied-eiland-van-brienenoord-onder-drijvend-groen-gedijen-de-vissen.aspx
