Rijkswaterstaat heeft in de laatste week van april opnieuw een pakket maatregelen voor ecologisch herstel van de Maas afgerond. De afgelopen anderhalf jaar is op vijftien locaties tussen Reuver en Alphen (Gld) de Maasoever natuurvriendelijker gemaakt door de oeverstenen geheel of gedeeltelijk weg te halen, ruim 10 km in totaal. Ook zijn bij zeven beekmondingen verbeteringen doorgevoerd.
Het hele pakket werkzaamheden is uitgevoerd tussen maart 2019 en mei 2020 door aannemer Martens en van Oord. Door het ‘ontstenen’ van de Maasoevers krijgen normale rivierprocessen als afkalving en aanzanding weer de ruimte. Rivierstrandjes keren terug. Zo’n geleidelijke overgang naar land met ondiep water is een aantrekkelijk leefgebied voor waterplanten, vissen en kleine waterbeestjes die van nature thuishoren in de Maas.
Preventief afgraven
Op enkele oevertrajecten, is direct na het ontstenen een deel van de oevergrond afgegraven en afgevoerd. Zo wil Rijkswaterstaat voorkomen dat hier in de eerste periode na het ‘ontstenen’ een overmaat aan afgekalfde grond hinder voor de scheepvaart zou kunnen veroorzaken.
Rivierkoraal
Bij Wellerlooi en Vierlingsbeek zijn tussen kribben dode bomen neergelegd als zogenoemd rivierhout. De bomen zijn stevig vastgelegd aan stalen binten zodat ze niet kunnen wegdrijven. Ook bij een aantal beekmondingen is dit gedaan, zoals bij de Aalsbeek, Aijense beek en het Geldernsch-Nierskanaal. Het dode hout werkt onder water als een soort ‘koraal’ waar het al snel wemelt van het leven. Het is daarmee een waardevol element in het waterecosysteem. Rijkswaterstaat past daarom steeds vaker rivierhout toe langs de Maas.
Beekmondingen
De verbetermaatregelen bij de zeven beekmondingen zijn per beek afgestemd met de waterschappen en omvatten behalve het plaatsen van rivierhout, ook het weghalen van bestorting op de bodem en/of oever en het ophogen van de bodem. Voor dit laatste is naast het aanbrengen van zand ook als proef, bij een paar beekmondingen een dammetje van keien aangebracht. Meer informatie hierover ziet u in dit bericht.
Europese afspraken
De uitgevoerde maatregelen volgen uit de opgave om de grote wateren weer in ecologisch goede toestand terug te brengen, zoals vastgelegd in de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). De afgelopen jaren is langs de Maas al ruim 100 km aan natuurvriendelijke oevers gerealiseerd, zijn op diverse plekken ondiepe geulen aangelegd en werden twee oude meanders opnieuw uitgegraven. Door herstel van vele beekmondingen langs de Maas krijgen deze ‘blauwe knooppunten’ hun functie terug. Daar waar rivier en beek elkaar ontmoeten ontstaat zo weer een rijk habitat en bovendien vrije doorgang voor vis, wat van groot belang is voor de vismigratie.
Horizon 2027
De KRW loopt nog door tot en met 2027. Ingenieursbureau Arcadis onderzoekt momenteel voor Rijkswaterstaat de haalbaarheid van het beoogde pakket aan KRW Maas-maatregelen voor de komende jaren. Rijkswaterstaat probeert daarnaast aan te sluiten bij initiatieven van andere partijen op het gebied van natuurontwikkeling of hoogwaterveiligheid om ook daar winst voor het waterleven te behalen.
