Paul Bosma en Rinse Nieuwsma van Rijkswaterstaat vertellen over de onlangs afgeronde aanbesteding voor nieuw materieel. Op alle mogelijke manieren wordt gekeken hoe gladheidbestrijding zo duurzaam mogelijk kan. Van automatisch strooien met behulp van GPS tot hergebruik van onderdelen.
Gladheidbestrijding is belangrijke taak
Gladheidbestrijding is een belangrijke taak van Rijkswaterstaat. Nu het winterseizoen is aangebroken, staat de organisatie dan ook weer paraat om zo veel mogelijk te voorkomen dat gladheid ontstaat, op de ruim 3.000 km aan wegdek die zij beheert.
Dit betekent dat het materieel voor gladheidbestrijding piekfijn in orde moet zijn. Omdat strooiers een gemiddelde levensduur van dertien jaar hebben en sneeuwploegen gemiddeld twintig jaar meegaan, vervangt Rijkswaterstaat jaarlijks ongeveer zestig strooiers en tachtig sneeuwploegen.
Besparen op zoutverbruik
De aanbesteding voor nieuw gladheidbestrijdingsmaterieel werd in september 2021 afgerond. De aanbesteding volgt de inkoopstrategie ‘Inkopen met impact’ en daarom speelde duurzaamheid een belangrijke rol. “Concreet vroegen we leveranciers in deze aanbesteding om, naast social return, via een routekaart korte-, middellange- en langetermijndoelen aan te geven op het gebied van duurzaamheid”, vertelt Bosma, tactisch inkoper bij Rijkswaterstaat.
“In die routekaart gaven de leveranciers aan wat zij doen om CO2-uitstoot te beperken, op welke manier ze gebruikmaken van alternatieve energievormen, hoe zij het onderhoud van gladheidbestrijdingsmaterieel verduurzamen en of zij nog andere manieren zien om tot besparingen te komen.”
Automatisch strooien
Een van die mogelijkheden is het toepassen van technieken om te besparen op zoutverbruik. Te denken valt aan automatisch strooien in combinatie met gps. Hierbij worden voorgeprogrammeerde routes gereden en wordt elke instelling, zoals breedte en excentriciteit, automatisch aangepast.
Bosma: “Daarmee bereiken we dat er zout op elke vierkante meter en van kantstreep tot kantstreep op de weg terechtkomt. Deze aanpak is ook veiliger, omdat de chauffeur zich volledig kan concentreren op het rijden. Daarnaast voorkomt het menselijke fouten.” Rinse Nieuwsma, landelijk adviseur gladheidbestrijding bij Rijkswaterstaat, vult aan: “Met automatisch strooien is bovendien een besparing op het zoutverbruik mogelijk van 10 tot 20 procent.”
Hergebruik van onderdelen
Beide heren zijn het erover eens dat de marktpartijen bij deze aanbesteding flink zijn uitgedaagd qua duurzaamheid. Bosma: “Denk aan hergebruik van onderdelen (refurbishment) als de levensduur van een voertuig voorbij is. De gecontracteerde leveranciers hebben al enige ervaring met hergebruik van onderdelen, maar in dit contract hebben we afgesproken dat ze circulaire productie en circulair machine-onderhoud een boost gaan geven.”
“In beide situaties geldt dat ze grotendeels gebruikte en gerefurbishte onderdelen gebruiken. Maar ook dat de materialen weer voor nieuwe producten worden gebruikt als ze het einde van hun levensduur hebben bereikt. Er lopen op dit moment bijvoorbeeld al pilots met circulaire strooiers bij provincies.”
Rijkswaterstaat is de grootste opdrachtgever als het gaat om de aanschaf van gladheidbestrijdingsmaterieel. “We opereren in een nichemarkt en onze eisen zijn hoog”, zegt Bosma. “Er zijn niet veel marktpartijen in Nederland die zo’n grote opdracht aankunnen.”
Nieuwsma is blij dat er twee marktpartijen zijn gecontracteerd om een deel van het gladheidbestrijdingsmaterieel te vervangen. “Rijkswaterstaat krijgt met deze twee partijen meer inzicht en kennis over nieuwe ontwikkelingen en de haalbaarheid van innovaties en duurzaamheid. Dit nemen we weer mee in volgende aanbestedingen.”
Een uitgebreide versie van dit artikel lees je in het nieuwste magazine Rijkswaterstaat Zakelijk & Innovatie.