Vooropgesteld, de afgelopen dertig jaar verbeterde de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater in landbouwgebieden en dat komt vooral doordat boeren minder en zorgvuldiger mesten. De hoeveelheid nitraat blijkt echter nog wel te hoog op ruim de helft van de zand- en lössgebieden en in ruim 30 van de 200 grondwaterbeschermingsgebieden. En dat wordt dus erger in droge tijden. Zaak is om dit bij de bron aan te pakken, de waterkwaliteit van ons oppervlakte- en grondwater zijn immers belangrijk voor natuur, recreatie, drinkwater en industrie.

Toename nitraat verminderen

Er is wel een oplossing om die toename van nitraat tijdens lange drogere periodes te verminderen. Dan gaat het om meer water en daarmee ook nutriënten vasthouden en de bemesting aanpassen aan de gewasbehoefte. Dat klinkt eenvoudiger dan het is, want ook bij droogte moeten veehouders sowieso van de mest van hun koeien of varkens af. Het is dus niet zo dat de boer ook meteen voordeel ervaart als er minder mest nodig is.

Het verminderen van de mestdruk en het gebiedsgericht aanpakken van waterkwaliteitsproblemen zijn belangrijke pijlers van de herbezinning van het mestbeleid onder leiding van minister Carola Schouten.

Water vasthouden

Veel landbouwgrond is nog ingericht op het zoveel mogelijk afvoeren van water in natte perioden. Maar steeds meer boeren en waterschappen maken inmiddels ook werk van het zoveel mogelijk vasthouden van water en nutriënten op hun percelen. Met bijvoorbeeld regelbare drainage of boerenstuwen voorkomt men onnodige verliezen en zijn droogtes beter te overbruggen. Een goede bodemstructuur met genoeg organisch materiaal en een rijk bodemleven helpt ook om water en nutriënten beter te benutten. De overheid speelt een belangrijke rol om het voor boeren mogelijk te maken in deze maatregelen te investeren.

In hoeverre waterkwaliteitsmaatregelen op het bedrijf nodig zijn, kunnen boeren inmiddels ook zelf vaststellen met de Nitraat-App van Deltares. Vooral op de zandgronden zijn deze laagdrempelige metingen een nuttige aanvulling op de meetnetten om op perceelsniveau na te gaan waar maatregelen nodig zijn en wat ze opleveren.